Béo phì đang trở thành một vấn đề sức khỏe nhức nhối trên toàn cầu và Việt Nam. Tỷ lệ béo phì ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, trở thành một vấn đề đáng lo ngại, kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe.

1.  Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều calo, cao hơn nhu cầu sử dụng. Lượng calo dư thừa sau đó được lưu trữ dưới dạng chất béo hoặc mô mỡ.

2.  Mức độ béo phì theo chỉ số BMI

BMI  là công cụ gián tiếp dùng để đo lường lượng mỡ trong cơ thể và xác định một người béo hay không. Vì vậy, các chỉ số BMI sẽ được áp dụng cho tất cả người trưởng thành từ 20 tuổi trở lên, không phân biệt độ tuổi và giới tính.

Cách tính chỉ số BMI bằng cách lấy cân nặng (theo đơn vị kilogram) chia cho bình phương chiều cao (theo đơn vị mét).

• Chỉ số BMI từ 25,0 đến 29,9 tương đương với thừa cân.
• Chỉ số BMI từ 30,0 đến 34,9 được chẩn đoán béo phì độ 1.
• Chỉ số BMI từ 35,0 đến 39,9 được chẩn đoán béo phì độ 2.
• Chỉ số BMI từ 40,0 trở lên được gọi là béo phì cực độ hoặc nghiêm trọng (béo phì độ 3).

3. Nguyên nhân dẫn đến gia tăng tỷ lệ béo phì

3.1. Chế độ ăn uống không kiểm soát và thiếu cân bằng

Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ ngọt, nước ngọt có gas... với giá thành rẻ, hương vị hấp dẫn đã khiến không ít người, đặc biệt là giới trẻ khó lòng cưỡng lại. Những bữa cơm gia đình truyền thống dần bị thay thế bởi những bữa ăn nhanh chóng, tiện lợi nhưng lại thiếu chất dinh dưỡng và thừa calo. Khi chúng ta ăn quá nhiều so với nhu cầu năng lượng của cơ thể, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu calo có thể dẫn đến tăng cân và tích tụ mỡ thừa.

3.2. Lối sống lười vận động

Sự phát triển của công nghệ thông tin và mạng xã hội đã lấy đi thời gian vận động của nhiều người. Thay vì tham gia các hoạt động thể chất, họ dành hàng giờ để lướt mạng xã hội, xem phim, chơi game… Bên cạnh đó, sự tiện lợi của các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy khiến nhiều người lười đi bộ, đạp xe. Việc ít vận động khiến cơ thể tiêu hao ít calo, dễ dẫn đến tích tụ mỡ thừa và tăng cân.

3.3. Căng thẳng và stress

Cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực từ công việc, học tập, các mối quan hệ xã hội khiến nhiều người rơi vào stress. Khi stress, cơ thể sản xuất ra hormone cortisol, làm tăng cảm giác thèm ăn, đặc biệt là các loại đồ ăn ngọt, nhiều dầu mỡ. Việc ăn uống không kiểm soát khi stress là một trong những nguyên nhân gây tăng cân, béo phì.

3.4. Yếu tố di truyền và bệnh lý

Một số người có xu hướng di truyền béo phì từ cha mẹ hoặc người thân trong gia đình. Tuy nhiên, yếu tố di truyền chỉ chiếm một phần nhỏ trong nguyên nhân gây béo phì.

Ngoài ra, mắc một số bệnh lý như rối loạn nội tiết, hội chứng Cushing cũng có thể gây tăng cân, béo phì.

4. Cách phòng ngừa

Để kiểm soát béo phì, cần có sự thay đổi đồng bộ trong chế độ ăn uống, lối sống và tinh thần. Mỗi người cần chủ động xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, tập luyện thể chất đều đặn và giữ cho tinh thần luôn lạc quan, yêu đời.

-  Nói không với thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, nước ngọt có gas... 

- Tăng cường ăn rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt sẽ giúp bạn cảm thấy no lâu hơn mà cơ thể vẫn đủ năng lượng.

- Bổ sung protein nạc từ thịt gà không da, cá, trứng, đậu giúp tăng khối lượng cơ bắp, tăng cường trao đổi chất và hỗ trợ giảm cân.

- Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày, giúp cơ thể thanh lọc độc tố, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ quá trình giảm cân.

- Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá no, chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để tránh cảm giác đói và không ăn quá nhiều vào bữa chính.

- Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập luyện thể chất, có thể chia nhỏ thành các buổi tập ngắn trong ngày. 

- Thay vì ngồi lì một chỗ, hãy đứng dậy và vận động thường xuyên với các bài tập đơn giản như đi bộ, leo cầu thang, làm việc nhà...Khi cơ thể đã quen với cường độ tập luyện hiện tại, hãy tăng dần độ khó và thời gian tập luyện để đạt hiệu quả giảm cân tốt hơn.

- Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày, giúp cơ thể phục hồi và điều hòa quá trình trao đổi chất.

- Tìm cách giải tỏa căng thẳng, stress, có thể là tập yoga, thiền, nghe nhạc, đọc sách... vì stress có thể dẫn đến ăn uống không kiểm soát và tăng cân.

- Không hút thuốc, hạn chế rượu bia vì các chất kích thích này không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến quá trình giảm cân.

Giảm cân không phải chuyện ngày một ngày hai, mà là cả một hành trình dài đòi hỏi sự kiên trì. Bằng sự quyết tâm, kiên trì và áp dụng đúng phương pháp, bạn hoàn toàn có thể "lột xác" thành công, sở hữu một cơ thể khỏe mạnh, vóc dáng cân đối và tinh thần lạc quan.

St